Rozwód to jedno z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu człowieka. Dla dziecka jest to ogromnie trudne doświadczenie, do którego potrzebuje czasu i wsparcia obojga rodziców.W dzisiejszym tekście podzielę się swoimi przemyśleniami, jak zaopiekować się dzieckiem podczas rozstania rodziców.
Rozmowa Rozmowa z dzieckiem o rozwodzie, będzie jedną z tych, które zapamięta do końca życia. Nawet jeśli domyślało, przeczuwało coś, informacja o rozstaniu rodziców będzie dla niego oznaczała koniec znanego mu życia i niepokój, jak teraz będzie ono wyglądało. Idealnym rozwiązaniem jest obecność obojga rodziców podczas rozmowy z dzieckiem. Ważne jest nie tylko co, ale również jak mówicie i zachowujecie się w trakcie rozmowy. Dzieci mają niesamowitą umiejętność wyczuwania emocji, napięć, ale również przejmowania ich od dorosłych, o czym napisałam w artykule Dziecięce dostrajanie się do uczuć dorosłych. Dlatego jeśli rozmowa z obojgiem rodziców nie jest możliwa, ze względu na duży bagaż emocjonalny, rozwiązaniem może być obecność tylko jednego z nich.
Młodsze dzieci potrzebują prostego wyjaśnienia sytuacji, bez zagłębiania się w szczegóły i problemy dorosłych. W rozmowie ze starszymi dziećmi, w wieku nastoletnim, warto być autentycznym i powiedzieć im, jakie działania podjęliście, by ratować związek (terapia, rozmowy). Pokazanie starszym dzieciom, że próbowaliście pracować nad Waszą relacją jest bardzo ważna, również z perspektywy ich dorosłego życia i tworzenia, podtrzymywania przez nich związków. Bez względu natomiast na wiek, nie okłamujcie dziecka, wymyślając jakieś „mniej bolesne” wytłumaczenie i nie osądzajcie partnera. To co dzieje się między małżonkami/partnerami, zostaje między nimi. Wasze rozstanie nie powinno mieć wpływu na sposób, w jaki postrzegają was, wasze dzieci. Dla nich nadal jesteście rodzicami i nic w tej kwestii nie powinno się zmieniać.
Poniżej przedstawiam Wam przykład początku takiej rozmowy: Chciałam/chcieliśmy porozmawiać z Tobą o czymś dla nas smutnym i trudnym. Od pewnego czasu próbowaliśmy z tatą/mamą rozwiązać problemy, które mieliśmy. Po wielu próbach, doszliśmy do wniosku, że nie jest to możliwe i zdecydowaliśmy się rozwieść. Zdajemy sobie sprawę, że to bardzo bolesna decyzja, która zmieni wiele w naszym życiu. Nie zmieni się natomiast to, że oboje bardzo Cię kochamy i nigdy nie przestaniemy. Zrobimy wszystko, żebyś nadal miał nas oboje w swoim życiu, ale w trochę inny sposób, bo nie będziemy już razem mieszkać.
Reakcja Reakcje dzieci w takich sytuacjach mogą być różne i mogą Cię zaskoczyć. Płacz, złość, szereg pojawiających się pytań, milczenie to niektóre z reakcji, na które dobrze, żebyś się przygotował. Niektóre z nich mogą się pojawić z opóźnieniem. Daj sobie i dziecku czas, by dotarła do niego ta informacja. Początkowy spokój i milczenie ze strony dziecka, nie muszą oznaczać, że sytuacja nie wywołała w nim żadnych uczuć. Może potrzebować czasu, by pojawiła się złość, niepewność i pytania o przyszłość. Ustalcie wcześniej z partnerem, jak wyobrażacie sobie opiekę nad dzieckiem, tak by mieć przygotowane odpowiedzi na jego pytania: gdzie będzie mieszkało, kiedy będzie widywało tatę/mamę.
Bez względu na wiek dziecka, a także czy rozmowę przeprowadzacie razem czy w pojedynkę, dajcie dziecku przestrzeń i akceptację jego uczuć i reakcji. Bądźcie gotowi na powtórzenie tej rozmowy lub odpowiadanie na te same pytania kilkukrotnie.
Reakcje dzieci są różne w zależności od ich wieku. Dla niemowląt cała sytuacja będzie niezrozumiała. Niemniej, jako, że decyzja o rozwodzie poprzedzona jest różnymi wydarzeniami i emocjami, są jednak „cichymi świadkami” nadchodzącej zmiany. Osobiście jestem zwolenniczką mówienia do niemowląt, prowadzenia narracji i w przypadku rozwodu mówiłabym do malucha, w bardzo prosty sposób, bez zagłębiania się w szczegóły o zaistniałej sytuacji i emocjach, które we mnie są. Z kolei dzieci w okresie przed przedszkolnym (2-3 latki) rozumieją, że jedno z rodziców nie mieszka już w domu. Może być im trudno przyjąć na początku tę informację i dlatego mogą dopytywać rodzica, który się wyprowadził, czy będzie rano jak się obudzą.
Dla przedszkolaków informacja o rozwodzie/rozstaniu to komunikat: rodzice są na siebie źli i nie mieszkają już razem, ale nie wiem dlaczego. Warto podkreślać w rozmowach z przedszkolakami, że nie złościmy się na nie i nadal bardzo je kochamy. Dzieci w wieku szkolnym powoli zaczynają rozumieć czym jest rozwód – rodzice już się nie kochają i nie mieszkają razem. Ważne jest, aby mieć czas na wspólne bycie z dzieckiem, by pokazać mu, że wasze rozstanie nie wpływa na waszą miłość rodzicielską i zaangażowanie. Dzieci w wieku nastoletnim rozumieją czym jest rozwód, jakie są jego następstwa, natomiast mogą nie mieć w sobie zgody na zachodzące zmiany. Warto traktować ich poważnie, a także być autentycznym w rozmowach z nimi i dać czas i przestrzeń na odnalezienie się w nowej rzeczywistości rodzinnej.
Na zakończenie Coraz częściej w swojej pracy, spotykam się z dziećmi, których rodzice się rozstali. W rozmowach z nimi słyszę, że są zagubione i żyją w dwóch domach. Decyzja o rozstaniu, czasami jest najlepszym rozwiązaniem dla partnerów/małżonków, do której mają prawo. Ważne, by pamiętali, że ta sytuacja nie dotyczy tylko ich, ale również, a może przede wszystkim ich dzieci. Proces rozwodowy dobiegnie końca, a w głowach dzieci nadal może być dużo trudnych emocji i zagubienia. Jeżeli widzicie, że Waszemu dziecku lub Wam jest trudno poradzić sobie z tą sytuacją, zgłoście się po pomoc psychologiczną. Rozmowa ze specjalistą, spojrzenie osoby „ z zewnątrz” może pomóc przejść przez proces zamknięcia pewnego etapu życia rodziny.
Dziękuję Ci za przeczytanie tego tekstu. Będzie mi niezmiernie miło, jeżeli pozostawisz po sobie ślad 🙂 Informacja od Ciebie to możliwość, by blog się rozwijał oraz okazja dla mnie do lepszego poznania moich czytelników.
Pozostaw komentarz — dzieląc się swoimi przemyśleniami i uwagami. Mając informację zwrotną od Ciebie, mogę tworzyć kolejne artykuły.
Udostępnij link do artykułu – jeżeli to, co napisałam jest dla Ciebie ciekawe, inspirujące lub wzbudziło w Tobie różne uczucia, daj znać swoim znajomym i prześlij im ten tekst.
Dołącz do mnie na Instagramie – znajdziesz tam fragmenty mojej codzienności, małe i większe przyjemności, a także miejsca i książki, które mnie inspirują.
